|
|
Dybowski Benedykt (1833-1930) i badanie syberyjskiej flory oraz fauny
Podróżnik, lekarz i zoolog. Profesor uniwersytetu lwowskiego, członek PAU. Groziła mu kara śmierci za działalność powstańczą. W wyniku interwencji międzynarodowego środowiska naukowego został skazany na 12 lat katorgi i dożywotni pobyt na Syberii. Tam odkrył ponad 200 nowych gatunków.
Na Syberię wyruszył 10.08.1864 z 50 więźniami. Do przebycia mieli 8000 km. Polak, będąc lekarzem bez praktyki, niósł pomoc towarzyszom niedoli.
Na miejscu spotkał się z surowymi, nieludzkimi warunkami. Niesprzyjający klimat nie przeszkodził mu w badaniach. W pierwszych latach pobytu zajmował się wyrębem lasu. Łowił wtedy owady. Odkrył też kilka gatunków ryb, płazów, skorupiaków. Do badań używał prymitywnych narzędzi (np. lupa sporządzona z korka od butelki). Dzięki dobrej opinii (pomoc medyczna zesłańcom oraz Rosjanom) został wkrótce zwolniony z ciężkich robót. W 1869 r. opublikował pierwszą pracę naukową o faunie Syberii, którą doceniło Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne. Prezes organizacji wstawił się za Polakiem, dzięki czemu Dybowski otrzymał pozwolenie na osiedlenie się w rejonie perły Syberii- Bajkału.
Dybowski podważył opinię rosyjskich uczonych, którzy twierdzili, że życie biologiczne w tym zbiorniku jest ubogie. W pierwszych miesiącach Polak przedstawił ok. 100 nowych gatunków (głównie endemitów). W swoich pracach nie używał specjalistycznego sprzętu. Pożyczył pieniądze, i wyposażył siebie i swoich towarzyszy w sanki, liny i oskardy, które posłużyły to kłucia przerębli. Badacze przy tym spali pod gołym niebem przez kilka tygodni. Nie zraziła ich temperatura (-40 st. C). Badania, trwające 8 lat, dały ostateczny obraz Bajkału- jeziora niezwykle bogatego w różnorodną florę i faunę.
W 1869 r. wraz z Przewalskim wybrał się w dorzecze Amuru. Podróżował aż do wybrzeży Morza Japońskiego.
Wynikami badań zainteresował się świat nauki. Dybowski otrzymał amnestię i powrócił do kraju. Jak się okazało, nie była to ostatnia podróż dzielnego Polaka, który w charakterze lekarza dostał się na Kamczatkę. W 4 lata zgromadził ponad 11 ton zbiorów, które do kraju dotarły drogą morską. Pomógł Aleutom zamieszkującym Wyspy Komandorskie. Sprowadził dla nich reny do hodowli, co ocaliło ich od śmierci głodowej.
Dybowski otrzymał przydomek "Dobry Biały Bóg". Po powrocie do Polski został mile zaskoczony. W 1903 r. tamtejsi mieszkańcy przesłali mu znaleziony w lodzie kompletny szkielet wymarłej już krowy morskiej, za który od Rosjan mogliby dostać znaczną kwotę pieniędzy. Jak się później okazało, powrót do kraju był już ostateczny. W 1884 r. objął Dybowski katedrę zoologii we Lwowie. Nie pracował już jako lekarz, choć pozostał wysoce cenionym przez środowisko medyczne. Mając 53 lata ożenił się z 19-letnią Heleną Lipnicką, która sama zaproponowała mu małżeństwo. Zmarł w wieku 97 lat.
| 12.05.1833 | narodziny w Adamarynie k. Mińska | | 1853- 1857 | studia medyczne w Dorpacie (współczesne Tartu) | | 1857 | usunięcie za udział w pojedynku | | 1857-1860 | studia (Wrocław, Berlin), doktoratz medycyny i chirurgii | | 1861 | Dorpat, obrona pracy doktorskiej (fauna ichtiologiczna Inflant) | | 1862 | stanowisko w Szkole Głównej Warszawskiej | | 1863 | emisariusz Rządu Narodowego | | 1864 | aresztowanie i skazanie na 12 lat zesłania | | 1865 | badania nad florą i fauną Bałtyku | | 1869 | udział w wyprawie Przewalskiego (Amur->wybrzeże Morza Japońskiego) | | 1873 | druga wyprawa nad Amur | | 1874 | założenie stacji badawczej nad Morzem Japońskim | | 1877 | amnestia za zasługi naukowe | | 1879-1883 | Kamczatka, Sachalin, W-y Komandorskie, W-y Kurylskie | | 1884 | objęcie katedry zoologii na uniwersytecie we Lwowie | | 1886 | ślub z Heleną Lipnicką | | 31.01.1930 | śmierć we Lwowie |
|
|
|
o stronie
