forma terenu zwykle o owalnym kształcie, otoczona wyżej położonymi wzniesieniami. Wyróżniamy m.in. kotliny: zapadliskowe (o pochodzeniu tektonicznym), wulkaniczne (kaldera), erozyjne (powstałe w miejscu zbiegu kilku rzek), denudacyjne (rozwijające się na skałach o małej odporności). Kotliny na dnie oceanów nazywane są basenami.