|
|
powierzchnia zrównania równinna lub lekko falista powierzchnia, cechująca się niewielkimi wysokościami względnymi, powstała na skutek długotrwałych procesów degradacji wyniosłości powierzchni Ziemi, a także niekiedy akumulacji materiału w obniżeniach. Powierzchnia zrównania stanowi końcowe stadium rozwoju geomorfologicznego obszaru. Osiągnięcie tego stadium (pełne przekształcenie gór w równinę) wymaga odpowiednio długiego czasu (rzędu dziesiątków mln lat) oraz niezakłócania przebiegu procesu (np. poprzez wypiętrzenie gór, nagłą zmianę klimatu czy zmianę wysokości podstawy denudacyjnej).
W zależności od głównych czynników powodujących degradację i od jej przebiegu wyróżniamy różne rodzaje powierzchni zrównania, do najważniejszych należą:
1) peneplena albo prawierównia, powstająca na skutek niszczenia obszaru przez procesy erozyjne i denudacyjne, a także akumulację rzeczną w dnach dolin,
2) pedyplena, powstająca w klimacie suchym i półsuchym na skutek łączenia się ze sobą pedymentów,
3) panplena, powstająca głównie na skutek działalności rzecznej, zarówno erozyjnej, jak i akumulacyjnej,
4) powierzchnia abrazyjna, powstająca na skutek niszczenia brzegów przez fale morskie.
Powierzchnie zrównania zajmują współcześnie duże części niektórych kontynentów, np.: północno-wschodnią Kanadę, Europę Wschodnią, Australię Zachodnią.
|
|
|