|
|
wietrzenie mechaniczne
wietrzenie fizyczne, rodzaj wietrzenia powodujący zmiany fizyczne, czyli rozpad skały. W zależności od oddziałującego czynnika wyróżnia się:
1) wietrzenie mechaniczne insolacyjne (termiczne), zachodzące pod wpływem następującego na przemian nagrzewania (promieniami słonecznymi) i oziębiania powierzchni skały, czego efektem jest nierównomierne nagrzewanie i rozszerzanie, kurczenie poszczególnych ziaren, a także całej przypowierzchniowej warstwy skały (tzw. wietrzenie mechaniczne skorupowe), powodujące stopniowe rozluźnianie i rozpad przypowierzchniowej warstwy skały,
2) wietrzenie mechaniczne mrozowe (kongelacja), zachodzące pod wpływem częstych zmian temperatury z dodatniej na ujemną i na odwrót, czego efektem jest zamarzanie i odmarzanie wody w szczelinach skalnych, lód krzepnąc powiększa swoją objętość rozluźniając i rozsadzając skałę,
3) wietrzenie mechaniczne solne (eskudacja), zachodzące pod wpływem krystalizacji soli, głównie jodu, potasu i magnezu, w porach i szczelinach gruntu, powodujące powstawanie soczewek i skupień soli, rozsadzających skałę od wewnątrz.
4) wietrzenie mechaniczne ilaste (deflokulacja), zachodzące pod wpływem nasiąkania wodą skał ilastych, czego efektem jest ich pęcznienie, a następnie - na skutek wyparowywania - kurczenie objętości oraz powsta-wanie szczelin i niszczenie zwięzłości skały,
5) wietrzenie mechaniczne organiczne - zachodzi pod wpływem mechanicznego oddziaływania organizmów roślinnych (np. rozkruszanie skały przez rozrastające się korzenie drzew) i zwierzęcych (np. rozluźnianie skały przez rycie nor itp).
Wietrzenie mechaniczne zachodzi najbardziej intensywnie w obszarach pozbawionych stałej pokrywy roślinnej, o częstych zmianach temperatury i wilgotności, a zatem w strefach polarnych, na pustyniach i półpustyniach oraz w wysokich górach.
|
|
|
o stronie
